Η ανάπτυξη του παιδιού από 0 – 5 ετών

Κινητικότητα:

• στηρίζουν το κεφάλι και προσπαθούν να ανασηκωθούν όταν είναι στην πρηνή θέση (μπρούμυτα)

• κάνουν απαλές κινήσεις με τα μέλη του σώματος

Γλώσσα-επικοινωνία:

• βγάζουν ήχους – απλές φωνούλες

• γυρνούν το κεφάλι στους ήχους

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• προσπαθούν να κοιτάξουν τον γονέα και προσέχουν τα πρόσωπα

• ξεκινούν να αναγνωρίζουν τον γονέα

• ξεκινούν να χαμογελούν σε ανθρώπους

• ξεκινούν να παρακολουθούν αντικείμενα

• ξεκινούν να χαίρονται και να εκδηλώνουν τις επιθυμίες τους με φωνές/κλάμα

Είναι ανησυχητικό όταν ένα βρέφος 2 μηνών:

• δεν ανταποκρίνεται σε δυνατούς ήχους

• δεν παρακολουθεί πράγματα καθώς κινούνται

• δε χαμογελά μερικές φορές σε ανθρώπους

• δε φέρνει τα χέρια στο στόμα

• δεν ανασηκώνει το κεφάλι του στην πρηνή θέση

Προτάσεις για το βρέφος 2 μηνών:

Προσπαθήστε να κοιτάζετε το μωρό σας στα μάτια και να του χαμογελάτε. Να ανταποκρίνεστε με χαμόγελο όταν σας χαμογελάει. Να μιλάτε στο μωρό σας σε απαλό τόνο και με γλυκό τρόπο: απλές «μωρουδίστικες» κουβεντούλες χρωματίζοντας τη φωνή σας. Αγκαλιάζετε συχνά το μωρό σας, κρατώντας επαφή δέρμα με δέρμα.

Αδρή κινητικότητα:

• γυρνούν στο πλάι και προς τις δύο κατευθύνσεις (από μπρούμυτα ανάσκελα και το αντίθετο)

• ξεκινούν να κάθονται χωρίς υποστήριξη

• όταν στέκονται όρθια υποβασταζόμενα, στηρίζουν το βάρος τους στα πόδια τους

Γλώσσα-επικοινωνία:

• ανταποκρίνονται σε ήχους – παράγουν ήχους

• αναγνωρίζουν και ανταποκρίνονται στο όνομά τους

• εκπέμπουν φωνήεντα και τους αρέσει να αλληλεπιδρούν με τον γονέα εκφράζοντάς τα εναλλάξ με αυτόν

• ξεκινούν να παράγουν ήχους συμφώνων, όπως «μ» και «μπ»

• παράγουν ήχους για να δείξουν χαρά ή μη-ικανοποίηση

Γνωστική ανάπτυξη:

• είναι περίεργα για τα αντικείμενα του περιβάλλοντός τους

• κοιτάζουν και περιεργάζονται τον χώρο γύρω τους

• φέρνουν πράγματα στο στόμα

• προσπαθούν να πιάσουν αντικείμενα εκτός της εμβέλειάς τους

• ξεκινούν να μεταφέρουν αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• γνωρίζουν τα οικεία πρόσωπα

• αλληλεπιδρούν (παίζουν) με τους γονείς

• ανταποκρίνονται στα συναισθήματα των άλλων, συχνά φαίνονται χαρούμενα

• αρχίζουν να διαφοροποιούν τα πρόσωπα της οικογένειας από τους ξένους

Είναι ανησυχητικό όταν ένα βρέφος 6 μηνών:

• δεν προσπαθεί να πιάσει πράγματα που φτάνει

• δε δείχνει στοργή στα πρόσωπα φροντίδας

• δεν ανταποκρίνεται σε ήχους γύρω του

• δε φέρνει πράγματα στο στόμα

• δεν παράγει φωνήεντα

• δε γυρνά σε καμία κατεύθυνση στο πλάι

• δε γελά

• το σώμα του φαίνεται πολύ «χαλαρό» ή πολύ «σφιχτό»

Προτάσεις για το βρέφος 6 μηνών:

Χαμογελάτε και γελάτε με το μωρό σας. Να του μιλάτε σε απαλό τόνο χρωματίζοντας τη φωνή σας. Μιμηθείτε τις φωνούλες και τις εκφράσεις του. Μετακινήστε μπροστά του χρωματιστά αντικείμενα, ώστε να τα δει, να τα παρακολουθήσει και να τα πιάσει. Παίξτε διαδραστικά με το μωρό σας: μιμηθείτε το γελώντας, γαργαλήστε το ή «περπατήστε» τα δάχτυλά σας πάνω του παίζοντας. Τραγουδήστε του. Καλέστε το με το όνομά του.

Αδρή κινητικότητα:

• στέκονται όρθια αν κρατηθούν

• σηκώνονται όρθια (χρησιμοποιώντας π.χ. τα έπιπλα)

• αρχίζουν να μπουσουλάνε

Λεπτή κινητικότητα:

• πιάνουν μικρά αντικείμενα με τον αντίχειρα και τον δείκτη (διποδική λαβή)

Γλώσσα-επικοινωνία:

• «βαβίζουν» ή «μπαμπαλίζουν» παράγοντας μια ποικιλία διαφορετικών ήχων

• αναπαράγουν ήχους και χειρονομίες των άλλων

• δείχνουν με το δάχτυλο

• καταλαβαίνουν το «όχι»

Γνωστική ανάπτυξη:

• παρακολουθούν την πορεία ενός αντικειμένου καθώς πέφτει

• ψάχνουν για πράγματα που κρύβει ένας ενήλικος και μπορούν να παίξουν «κου-κου-τσα»

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• μπορεί να είναι προσκολλημένα στους οικείους ενηλίκους

• μπορεί να φοβούνται τους ξένους

• ξεχωρίζουν τα αγαπημένα τους παιχνίδια

Είναι ανησυχητικό όταν ένα βρέφος 9 μηνών:

• δεν κρατάει το βάρος του στα πόδια του όταν υποστηρίζεται

• δεν κάθεται χωρίς βοήθεια

• δεν «βαβίζει»

• δεν παίζει παιχνίδια αλληλεπίδρασης με ενηλίκους

• δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του

• δεν αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα

• δεν κοιτάζει εκεί που του δείχνουν

• δε μεταφέρει παιχνίδια από το ένα χέρι στο άλλο

Προτάσεις για το βρέφος 9 μηνών:

Να καλείτε το βρέφος σας με το όνομά του όσο πιο συχνά μπορείτε. Χαμογελάτε και γελάτε με το μωρό σας. Να του μιλάτε σε απαλό τόνο, χρωματίζοντας τη φωνή σας. Μιμηθείτε τις φωνούλες και τις εκφράσεις του (βάβισμα). Δώστε του να φτάσει, να αγγίξει, να παίξει με ασφαλή, καθαρά και χρωματιστά παιχνίδια, τα οποία μπορεί να τα περιεργάζεται για λίγο ή να τα κουνάει, χτυπάει ή πετάει. Δείξτε του και δώστε του απλά βιβλία με εικόνες, απλά παζλ ή γάντι δαχτυλο – μαριονέτες, ώστε να διεγείρετε την περιέργειά του και να μάθει καινούργια πράγματα. Κρύψτε του αντικείμενα στο οπτικό του πεδίο (π.χ. κάτω από ένα ύφασμα) και ενθαρρύνετέ το να τα βρει.

Αδρή κινητικότητα:

• περπατούν με υποστήριξη ή υποβασταζόμενα από έπιπλα

• στέκονται όρθια και κάνουν λίγα βήματα χωρίς υποστήριξη

Γλώσσα-επικοινωνία:

• ανταποκρίνονται σε απλές λεκτικές εντολές

• κάνουν απλές χειρονομίες, όπως «όχι» ή «γεια»

• παράγουν ήχους με διαφορετικό τόνο, «σαν ομιλία»

• λένε «μαμά» – «μπαμπά»

• προσπαθούν να επαναλάβουν λέξεις που τους λένε οι άλλοι

Γνωστική ανάπτυξη:

• εξερευνούν το περιβάλλον πετώντας, χτυπώντας, κουνώντας αντικείμενα

• βρίσκουν εύκολα κρυμμένα πράγματα

• κοιτάζουν τη σωστή εικόνα ή αντικείμενο όταν τους το ονομάζουν

• μιμούνται κινήσεις και χειρονομίες

• χρησιμοποιούν τα αντικείμενα με τη σωστή τους χρήση ( π.χ. πίνουν από κύπελο)

• βάζουν και βγάζουν αντικείμενα μέσα σε/από κουτί

• δείχνουν με τον δείκτη

• ακολουθούν απλές εντολές

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• ντροπαλά ή νευρικά με τους ξένους

• κλαίνε όταν φεύγουν οι γονείς τους

• έχουν αγαπημένα παιχνίδια και άτομα

• φοβούνται σε ορισμένες περιστάσεις

• αρχίζουν να φέρνουν πράγματα για να τα δείξουν

• επαναλαμβάνουν ήχους ή πράξεις για να κερδίσουν την προσοχή

• βοηθάνε με το ντύσιμο-γδύσιμο δίνοντας το χέρι τους

• παίζουν «κου-κου-τσα»

Είναι ανησυχητικό όταν ένα βρέφος 12 μηνών:

• δεν μπουσουλάει

• δε στέκεται όταν υποστηρίζεται

• δεν ψάχνει για κρυμμένα αντικείμενα

• δε μαθαίνει χειρονομίες, όπως να χαιρετά

• δε δείχνει

• έχει χάσει ικανότητες που είχε κερδίσει

Προτάσεις για το βρέφος 12 μηνών:

Παίξτε «κου-κου-τσα» και κρύψτε του αντικείμενα, στο οπτικό του πεδίο, ενθαρρύνοντάς το να τα βρει. Να του λέτε τα ονόματα των ανθρώπων και των πραγμάτων στο περιβάλλον του. Δείξτε του πώς να επικοινωνεί με χειρονομίες, όπως να χαιρετάει με το χέρι, συνδέοντας την κίνηση με την αντίστοιχη λέξη, π.χ. «γεια». Δείξτε τα μέρη του σώματος μιας κούκλας(π.χ. μάτια, μαλλιά), τα δικά του και τα δικά σας συνδέοντάς τα με την αντίστοιχη λέξη. Δώστε του να βάλει και να βγάλει αντικείμενα μέσα και έξω από κουτί. Ρωτήστε το απλές ερωτήσεις, ώστε να ενθαρρύνετε την αλληλεπίδραση.

Αδρή κινητικότητα:

• περπατούν ανεξάρτητα

• ανεβαίνουν σκαλοπάτι με βοήθεια και τρέχουν

• μπορούν να τραβούν παιχνίδια ενώ περπατούν

Λεπτή κινητικότητα:

• μπορούν να βοηθήσουν στο γδύσιμο

• πίνουν από κύπελλο

• τρώνε με κουτάλι

Γλώσσα-επικοινωνία:

• λένε πολλές απλές λέξεις

• λένε και δείχνουν το «όχι»

• δείχνουν αυτό που θέλουν

Γνωστική ανάπτυξη:

• γνωρίζουν τη χρήση απλών πραγμάτων, όπως το τηλέφωνο, η βούρτσα, το κουτάλι

• δείχνουν για να κερδίσουν την προσοχή των άλλων

• παίζουν παιχνίδι προσποίησης

• δείχνουν απλά μέρη του σώματος

• γράφουν γραμμές

• ακολουθούν απλές λεκτικές εντολές χωρίς να συνοδεύονται από αντίστοιχες χειρονομίες (π.χ. «Κάθισε κάτω» και κάθονται)

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• μπορεί να φοβούνται τους ξένους, αλλά να δείχνουν στοργή στους οικείους

• τους αρέσει να παίζουν δίνοντας πράγματα στους άλλους

• κάνουν απλό παιχνίδι προσποίησης (όπως το να ταΐζουν μια κούκλα)

• δείχνουν με το δάχτυλο για να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους για κάτι

• εξερευνούν το περιβάλλον μόνα τους, αλλά κοντά στους γονείς, στους οποίους μπορεί να προσκολλώνται σε νέες καταστάσεις

• μπορεί να έχουν εκρήξεις θυμού

Είναι ανησυχητικό όταν ένα νήπιο 18 μηνών:

• δε χρησιμοποιεί τον δείκτη του για να δείξει πράγματα στους άλλους

• δεν μπορεί να περπατήσει

• δε γνωρίζει τη χρήση απλών αντικειμένων

• δε μιμείται τους άλλους

• δε μαθαίνει καινούργιες λέξεις

• δε λέει τουλάχιστον 6 λέξεις

• δεν ενδιαφέρεται όταν ένα πρόσωπο φροντίδας αποχωρεί από τον χώρο ή εμφανίζεται σε αυτόν

• χάνει δεξιότητες που είχε αποκτήσει προηγουμένως

Προτάσεις για το νήπιο 18 μηνών:

Χρησιμοποιήστε κάθε ευκαιρία για να εμπλακείτε σε διάλογο, κάνοντας απλές ερωτήσεις και κοιτάζοντας το παιδί στα μάτια. Δώστε προσοχή σ΄ αυτά που δείχνει και ονομάστε τα. Ονομάστε επίσης απλά αντικείμενα της καθημερινής ζωής καθώς τα χρησιμοποιείτε. Δώστε του να βάζει και να βγάζει αντικείμενα μέσα και έξω από κουτί, περιγράφοντας ταυτόχρονα τη διαδικασία. Παίξτε μαζί του σε κάθε ευκαιρία και μετατρέψτε σε παιχνίδι κάθε δραστηριότητα. Ενθαρρύνετε το παιχνίδι προσποίησης και μίμησης. Κρύψτε του αντικείμενα, στο οπτικό του πεδίο, ενθαρρύνοντάς το να τα βρει. Δείξτε του και ονομάστε τα μέρη του σώματος. Βάλτε απλά όρια χρησιμοποιώντας την ενθάρρυνση, τον έπαινο και τη θετική προσοχή.

Αδρή κινητικότητα:

• στέκονται στις μύτες των ποδιών

• κλωτσάνε μπάλα, πετάνε μπάλα ψηλά

• τρέχουν

• σκαρφαλώνουν στα έπιπλα (ανεβαίνουν και κατεβαίνουν) χωρίς βοήθεια

• ανεβοκατεβαίνουν σκάλες, ενώ κρατιούνται από το χέρι

Λεπτή κινητικότητα:

• χτίζουν πύργο με 4 ή περισσότερα τουβλάκια

• γράφουν και αντιγράφουν γραμμές και κύκλους

• ξεκινούν να επιλέγουν κυρίαρχο χέρι

Γλώσσα-επικοινωνία:

• δείχνουν αντικείμενα ή εικόνες όταν τους τα ονομάζουν

• λένε ονόματα οικείων προσώπων και μερών του σώματος

• λένε προτάσεις 2-4 λέξεων

• ακολουθούν απλές οδηγίες

• επαναλαμβάνουν λέξεις που ακούνε σε συζητήσεις

• δείχνουν πράγματα σε βιβλίο

Γνωστική ανάπτυξη:

• βρίσκουν αντικείμενα ακόμα κι όταν είναι κρυμμένα κάτω από 2 ή 3 επίπεδα

• ξεκινούν να ξεχωρίζουν σχήματα και χρώματα

• ολοκληρώνουν φράσεις σε οικεία βιβλία

• παίζουν απλά παιχνίδια προσποίησης/φαντασίας (Το παιδί εκτελεί απλές κινήσεις/δράσεις σε παιχνίδια όπως κούκλες, αυτοκινητάκια κλπ. Αντικαθιστά τα αντικείμενα με παιχνίδια τα οποία μοιάζουν με τα πραγματικά αντικείμενα και προσποιείται ότι κάνει αυτά που βλέπει στους ενήλικους)

• ακολουθούν διπλές εντολές π.χ. «Πάρε τα παπούτσια σου και βάλε τα στην ντουλάπα»

• ονομάζουν αντικείμενα σε εικόνες βιβλίων, όπως η γάτα, το πουλί, ο σκύλος

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• μιμούνται τους άλλους, ιδιαίτερα ενήλικους και μεγαλύτερα παιδιά

• ενδιαφέρονται για άλλα παιδιά και χαίρονται όταν είναι μαζί τους

• αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητα

• μπορεί να δείχνουν αντιθετικές συμπεριφορές (κάνουν αυτό που τους λένε να μην κάνουν)

• παίζουν κυρίως παράλληλα με άλλα παιδιά, δηλαδή το ένα παιδί δίπλα στο άλλο, χωρίς να παίζουν μαζί, αρχίζουν όμως να αλληλεπιδρούν σε κινητικά παιχνίδια, όπως το κυνηγητό

Είναι ανησυχητικό όταν ένα νήπιο 2 ετών:

• δεν κάνει προτάσεις δύο λέξεων (π.χ. «πιώ γάλα»)

• δε γνωρίζει τη χρήση απλών αντικειμένων (όπως το κουτάλι, η βούρτσα, το τηλέφωνο)

• δε μιμείται λέξεις, πράξεις ή εκφράσεις

• δεν ακολουθεί απλές εντολές

• δεν περπατά σταθερά

• χάνει δεξιότητες που είχε αποκτήσει προηγουμένως

Προτάσεις για το νήπιο 2 ετών:

Κάντε απλές ερωτήσεις και δώστε προσοχή στις απαντήσεις. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει ρωτώντας απλά πράγματα, όπως «Τι είναι αυτό;», «Ποια μπάλα είναι μεγαλύτερη;» κ.α. Διαβάστε ένα βιβλίο και κάντε απλές ερωτήσεις πάνω σ΄ αυτό. Παίξτε με τουβλάκια, παζλ και απλά ενσφηνώματα και σχήματα. Δείξτε του πώς να γράψει και να αντιγράψει γραμμές και κύκλους σε χαρτί. Παίξτε μαζί του με την μπάλα. Κρύψτε αντικείμενα στο δωμάτιο και βοηθήστε το να τα βρει με υποδείξεις. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εξερευνήσει το περιβάλλον του με ασφάλεια και συνεχή επίβλεψη. Χρησιμοποιήστε τις αρχές της θετικής γονεϊκότητας και τη συνεργασία.

Κινητικότητα:

• σκαρφαλώνουν καλά

• τρέχουν εύκολα

• κάνουν τρίκυκλο

• ανεβοκατεβαίνουν σκάλες εναλλάσσοντας πόδια

Γλώσσα-επικοινωνία:

• ακολουθούν οδηγίες με 2-3 βήματα

• ονομάζουν τα περισσότερα οικεία αντικείμενα

• κατανοούν λέξεις όπως «μέσα», «πάνω», «κάτω»

• λένε το όνομα, την ηλικία και το φύλο τους

• ονομάζουν έναν/μία φίλο/η

• είναι κατανοητοί από ξένους στο μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας τους

• κάνουν σύντομη συζήτηση με 2-3 προτάσεις

• λένε λέξεις όπως «εγώ», «εμένα», «εμείς», «εσύ» και κάποιους πληθυντικούς

Γνωστική ανάπτυξη:

• μπορούν να λειτουργήσουν παιχνίδια με κουμπιά, μοχλούς και κινούμενα μέρη

• παίζουν παιχνίδι προσποίησης και φανταστικό παιχνίδι με κούκλες και ζωάκια

• κάνουν παζλ με 3-4 κομμάτια

• αντιγράφουν κύκλο με μολύβι

• κάνουν πύργο με περισσότερους από 6 κύβους

• γυρίζουν τις σελίδες βιβλίου, μία τη φορά

• κατανοούν την έννοια του «δύο»

• βιδώνουν και ξεβιδώνουν τα καπάκια βάζων ή γυρίζουν το χερούλι της πόρτας

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• μιμούνται και αντιγράφουν τους άλλους, ενήλικους και παιδιά

• δείχνουν αυθόρμητα στοργή στα άλλα παιδιά-φίλους τους και χαίρονται όταν είναι μαζί τους

• εκφράζουν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων

• εκφράζουν ανησυχία για παιδί που κλαίει

• μπορούν να κρατήσουν τη σειρά τους σε ένα παιχνίδι

• διακρίνουν το «δικό μου» από το «δικό σου»

• αρχίζουν να είναι ανεξάρτητα στο ντύσιμο-γδύσιμο

• αποχωρίζονται εύκολα τους γονείς

• μπορεί να εκνευρίζονται με μεγάλες αλλαγές στη ρουτίνα

Είναι ανησυχητικό όταν ένα παιδί 3 ετών:

• πέφτει συχνά ή δεν ανεβαίνει σκάλες

• έχει έντονη σιελόρροια ή δεν μιλάει καθόλου καθαρά

• δεν μπορεί να παίξει απλά παιχνίδια (ενσφηνώματα, παζλ, περιστρεφόμενες λαβές)

• δεν κάνει προτάσεις

• δεν κατανοεί απλές οδηγίες

• δεν παίζει παιχνίδι προσποίησης

• δε θέλει να παίζει με άλλα παιδιά ή με παιχνίδια

• δεν κάνει βλεμματική επαφή

• χάνει δεξιότητες που είχε προηγουμένως κατακτήσει

Προτάσεις για το παιδί 3 ετών:

Κάντε απλό διάλογο με το παιδί σας, με ερωτήσεις και απαντήσεις. Ενθαρρύνετέ το να σας περιγράψει τη συνέχεια μιας ιστορίας. Διαβάστε ένα βιβλίο και κάντε απλές ερωτήσεις πάνω σε αυτό. Παίξτε με τουβλάκια, παζλ και απλά ενσφηνώματα και σχήματα. Δείξτε του να γράψει και να αντιγράψει σχήματα σε χαρτί. Ζωγραφίστε. Παίξτε μαζί του με την μπάλα. Προσπαθήστε να υποστηρίξετε το παιδί σας να κάνει πράγματα μόνο του (να ντυθεί, να γδυθεί, να φάει, να πλύνει τα χέρια του) χωρίς να τα κάνετε εσείς για αυτό. Δώστε του να κάνει μία μικρή δουλειά του σπιτιού (όπως να ποτίσει ένα φυτό). Χρησιμοποιήστε τον έπαινο και τις αρχές της θετικής γονεϊκότητας και συνεργασίας. Δημιουργήστε προβλέψιμες ρουτίνες και προειδοποιήστε για τις όποιες αλλαγές.

Αδρή κινητικότητα:

• χοροπηδούν και στέκονται στο ένα πόδι ως 2 δευτερόλεπτα

• πιάνουν μπάλα που τους πετάμε τις περισσότερες φορές

• ρίχνουν, κόβουν (με επίβλεψη) και λιώνουν το φαγητό τους

Γλώσσα-επικοινωνία:

• γνωρίζουν κάποιους γραμματικούς κανόνες, όπως το «αυτός»/ «αυτή»

• τραγουδούν/ λένε ποίημα από μνήμης

• λένε ιστορίες

• λένε όνομα και επίθετο

Γνωστική ανάπτυξη:

• ξέρουν και ονομάζουν κάποια χρώματα και αριθμούς

• κατανοούν την έννοια του μετρήματος

• ξεκινούν να καταλαβαίνουν τον χρόνο

• θυμούνται μέρη μιας ιστορίας

• καταλαβαίνουν το ίδιο/διαφορετικό

• ζωγραφίζουν άτομο με 2-4 μέλη σώματος

• χρησιμοποιούν ψαλίδι

• ξεκινούν να αντιγράφουν κεφαλαία γράμματα

• παίζουν κάρτες

• μπορούν να πουν τι νομίζουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια σε ένα βιβλίο

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• διασκεδάζουν να κάνουν καινούργια πράγματα

• παίζουν τους ρόλους της «μαμάς» και του «μπαμπά»

• κάνουν παιχνίδι προσποίησης, όλο και πιο δημιουργικό

• προτιμούν να παίζουν με άλλα παιδιά

• συνεργάζονται με άλλα παιδιά

• συχνά δεν μπορούν να πουν τι είναι αληθινό και τι είναι παιχνίδι προσποίησης

• μιλάνε για το τι τους αρέσει/τι τους ενδιαφέρει

Είναι ανησυχητικό όταν ένα παιδί 4 ετών:

• δεν μπορεί να πηδήξει στη θέση του

• δεν αντιγράφει σχέδιο

• δε δείχνει ενδιαφέρον σε διαδραστικό ή παιχνίδι προσποίησης

• αγνοεί άλλα παιδιά ή δεν ανταποκρίνεται σε άτομα εκτός οικογένειας

• δυσκολεύεται/αντιδρά στο ντύσιμο, στον ύπνο, στη χρήση τουαλέτας

• δεν μπορεί να αναπαραγάγει μία αγαπημένη ιστορία

• δεν ακολουθεί εντολές 3 βημάτων

• δεν κατανοεί /χρησιμοποιεί τα πρόσωπα (εγώ/εσύ) σωστά

• δε μιλά καθαρά

• δεν καταλαβαίνει το ίδιο από το διαφορετικό

• χάνει δεξιότητες που είχε κατακτήσει

Προτάσεις για το παιδί 4 ετών:

Ενισχύστε τον διάλογο με το παιδί σας. Ενθαρρύνετέ το να σας αφηγηθεί ή να σας περιγράψει πώς πέρασε την ημέρα του στο σχολείο, μια αγαπημένη του ιστορία ή ταινία. Διαβάστε ένα βιβλίο και συζητήστε πάνω σε αυτό. Παίξτε με τουβλάκια, παζλ και απλά ενσφηνώματα και σχήματα. Ζωγραφίστε. Δώστε του να κάνει απλές δουλειές του σπιτιού. Χρησιμοποιήστε τον έπαινο και τις αρχές της θετικής γονεϊκότητας και συνεργασίας. Δώστε απλές και σαφείς εντολές όταν θέλετε να θέσετε όρια. Δώστε στο παιδί σας απλές επιλογές για να αποφασίσει. Λειτουργήστε ως πρότυπο για τις επιθυμητές συμπεριφορές.

Αδρή κινητικότητα:

• στέκονται στο ένα πόδι για 10 δευτερόλεπτα

• χοροπηδάνε, κάνουν πηδηματάκια

• κάνουν κούνια, σκαρφαλώνουν

• πηγαίνουν τουαλέτα μόνα τους

• χρησιμοποιούν κουτάλι και πιρούνι και μερικές φορές μαχαίρι

Γλώσσα-επικοινωνία:

• μιλούν πολύ καθαρά

• λένε μία ιστορία με πλήρεις προτάσεις

• χρησιμοποιούν μέλλοντα χρόνο

• λένε όνομα και διεύθυνση

Γνωστική ανάπτυξη:

• μετρούν 10 αντικείμενα και περισσότερο

• ζωγραφίζουν άνθρωπο με 6 τουλάχιστον μέρη σώματος

• γράφουν λίγα γράμματα-αριθμούς

• αντιγράφουν τρίγωνα και άλλα γεωμετρικά σχήματα

• γνωρίζουν καθημερινά πράγματα, όπως χρήματα και φαγητό

Κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη:

• θέλουν να ευχαριστούν τους φίλους τους

• θέλουν να μοιάζουν στους φίλους τους

• συμμορφώνονται συνήθως σε κανόνες

• τους αρέσει να τραγουδούν και να χορεύουν

• έχουν επίγνωση του φύλου τους

• μπορούν να πουν τι είναι αληθινό και τι παιχνίδι

• δείχνουν περισσότερη ανεξαρτησία

• μερικές φορές συνεργάζονται πολύ καλά και άλλοτε είναι απαιτητικά

Είναι ανησυχητικό όταν ένα παιδί 5 ετών:

• δε δείχνει εύρος συναισθημάτων

• δείχνει ακραία συμπεριφορά (φοβίες, ντροπαλό, επιθετικό, θλιμμένο)

• δείχνει απόσυρση ή δεν είναι δραστήριο όπως συνήθως

• παρουσιάζει διάσπαση προσοχής, δυσκολία συγκέντρωσης σε μία δραστηριότητα για περισσότερο από 5 λεπτά

• δεν ανταποκρίνεται σε ανθρώπους ή το κάνει πολύ επιφανειακά

• δεν παίζει ποικιλία παιχνιδιών και δραστηριοτήτων

• δεν ξεχωρίζει το αληθινό από το φανταστικό

• δε λέει όνομα-επίθετο

• δε χρησιμοποιεί πληθυντικό/παρελθοντικούς χρόνους κατάλληλα

• δε μιλάει για τις καθημερινές του δραστηριότητες και εμπειρίες

• δε ζωγραφίζει εικόνες

• δεν μπορεί να πλύνει δόντια, χέρια ή να ξεντυθεί χωρίς βοήθεια

• χάνει δεξιότητες που είχε προηγουμένως κερδίσει

Προτάσεις για το παιδί 5 ετών:

Ενισχύστε τον διάλογο με το παιδί σας με πλήρεις προτάσεις. Ενθαρρύνετέ το να σας αφηγηθεί ή να σας περιγράψει πώς πέρασε την ημέρα του στο σχολείο, μια αγαπημένη του ιστορία ή ταινία. Διαβάστε ένα βιβλίο και συζητήστε πάνω σε αυτό. Ενθαρρύνετέ το να παίζει αμοιβαία με παιδιά της ηλικίας του και να κρατάει τη σειρά του. Δώστε του να κάνει απλές δουλειές του σπιτιού. Ενισχύστε τις προ-γραφικές και προ-μαθηματικές του δεξιότητες αντιγράφοντας σχήματα και γράμματα και μετρώντας. Χρησιμοποιήστε τον έπαινο και τις αρχές της θετικής γονεϊκότητας και συνεργασίας. Δώστε απλές και σαφείς εντολές όταν θέλετε να θέσετε όρια. Δώστε στο παιδί σας απλές επιλογές για να αποφασίσει. Λειτουργήστε ως πρότυπο για τις επιθυμητές συμπεριφορές.