Η καλλιέργεια της συναίνεσης είναι µία σημαντική δεξιότητα που τα παιδιά είναι ωφέλιµο να µάθουν από µικρή ηλικία. Μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις µε την οικογένεια, τις παρέες συνομηλίκων και, τελικά, τους ερωτικούς συντρόφους.
Είναι αρκετά περίπλοκο να δώσουµε έναν ορισµό για τη συναίνεση που να περιλαµβάνει όλες τις εκφάνσεις της. Φυσικά, δε σχετίζεται µόνο µε το σεξ, αν και ένα µεγάλο κοµµάτι της αφορά και αυτό. Η κατανόηση της συναίνεσης σηµαίνει ότι ένα άτοµο έχει τις δεξιότητες να εγκαταλείψει µία κατάσταση στην οποία δεν αισθάνεται άνετα. Εάν, δηλαδή, τύχει να αισθανθεί άβολα σε οποιοδήποτε σηµείο, το κλειδί είναι να γνωρίζει ότι έχει το δικαίωµα να σταµατήσει. Σχετίζεται µε τον τρόπο µε τον οποίο δείχνουµε σεβασµό στον εαυτό µας και στους άλλους ανθρώπους.
Η συναίνεση έχει έξι βασικά χαρακτηριστικά. Είναι πάντα:
- ελεύθερη
- ενηµερωµένη
- αναστρέψιμη
- ενθουσιώδης
- υποχρεωτική
- συγκεκριµένη
Για να επικοινωνήσουµε, χρειάζεται να µιλάµε την ίδια γλώσσα, οπότε ας δούμε κάποιες λέξεις και φράσεις που δηλώνουν παρουσία ή απουσία συναίνεσης:
| ΜΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ | ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ |
| Όχι. | Ναι. |
| (Σιωπή) | Εννοείται. |
| Θέλω λίγο χρόνο ακόμα. | Φυσικά και θέλω. |
| Εμμμ, μπορεί. | Ναι, σίγουρα. |
| Ίσως. | Εντάξει! |
| Μμμμ… | Έχω ενθουσιαστεί με αυτήν την ιδέα. |
| Δε θέλω. | Θα το ήθελα πολύ αυτό. |
| Σίγουρα όχι. | Γιούπι! |
| Άσε με να το σκεφτώ λίγο. | Μου αρέσει αυτό. |
| Ίσως αργότερα. | Θέλω να κάνω αυτό τώρα. |
| Άλλαξα γνώμη. | Κι άλλο. |
| Νιώθω λίγο άβολα. | Νιώθω ωραία με αυτό. |
| Δεν έχω πολλή όρεξη. | Θα ήθελες να… |
| Όχι, ευχαριστώ. | Ναι, παρακαλώ. |
| Σταμάτα. | Συνέχισε. |
| Με τίποτα. | Οπωσδήποτε. |
Τώρα που αποκτήσατε µια καλύτερη ιδέα για το τι συνιστά συναίνεση και τι όχι, ας δούµε και κάποια παραδείγµατα καθηµερινότητας:
| Πώς ΔΕ μοιάζει η συναίνεση | Πώς μοιάζει η συναίνεση |
| Πάρε ζακέτα, θα κρυώσεις. | Έχει λίγο κρύο έξω. Θα ήθελες να πάρεις μια ζακέτα μαζί σου; |
| Δώσε μου ένα φιλάκι. | Πώς θα ήθελες να (απο)χαιρετιστούμε; |
| Βάλε το φόρεμα, είσαι κορίτσι. | Τι θα ήθελες να φορέσεις σήμερα; Τι σε βολεύει πιο πολύ: αυτό ή αυτό; |
| Αφού είπες πως θα το κάνεις. | Είναι εντάξει αν άλλαξες γνώμη. |
| Έλα μωρέ, μην κάνεις έτσι. Σε πειράζω, επειδή σ’ αγαπάω. | Σου ζητώ συγγνώμη αν υπήρξα παρεμβατικός/ή, παραβιαστικός/ή, ενοχλητικός/ή και δε σεβάστηκα τα όριά σου. Πώς μπορώ να επανορθώσω; |
| Θα έρθεις! Το έχουμε συμφωνήσει από χθες. | Σέβομαι την απόφασή σου. Ας μείνουμε εδώ. |
| Μου υποσχέθηκες πως θα πάμε. | Καταλαβαίνω πως δε θέλεις να έρθεις, αλλά είναι ανάγκη να πάμε. Τι θα σε έκανε να νιώσεις πιο άνετα; |
Μηνύματα που χρειάζεται να περάσετε στο παιδί σας σε σχέση με τη συναίνεση
- Αφήστε ελεύθερο το παιδί να διαλέξει τα ρούχα που θέλει να φορέσει, ακόµη κι αν δε συμφωνείτε 100% πάντα.
- Μάθετε στο παιδί, όσο νωρίτερα γίνεται, να πλένει, να καθαρίζει, να περιποιείται µόνο του (και να µιλάει για) το σώµα του χρησιµοποιώντας τα σωστά ονόµατα.
- Μάθετε στο παιδί πως το αιδοίο, ο κόλπος, ο πρωκτός ή ποπός, οι όρχεις, το πέος, το στήθος και οι θηλές, ονοµάζονται «ιδιωτικά µέρη του σώµατος» και είναι αυτά που καλύπτει το µαγιό. Η χρήση χαριτωµένων υποκοριστικών υποδηλώνει στα παιδιά ότι τα γεννητικά τους όργανα είναι κάτι ντροπιαστικό που κρατάµε µυστικό και δε µιλάµε για αυτό. ∆εν είναι! Οι σωστοί χαρακτηρισµοί καταρρίπτουν το στίγµα και συντελούν στην ανάπτυξη παιδιών που δε ντρέπονται να µιλάνε για το σώµα τους µε τους γονείς τους και, κατ’ επέκταση, έφηβες και εφήβους που δε φοβούνται να επικοινωνήσουν ανοιχτά και ξεκάθαρα µε την ερωτική τους σχέση. Στοιχεία βασικά για την οικοδόµηση υγιών και ασφαλών διαπροσωπικών σχέσεων στο παρόν και το µέλλον των παιδιών µας.
- Να έχετε κατά νου ότι στα ιδιωτικά µέρη ενός παιδιού, πέρα από τα αναπαραγωγικά όργανα, ανήκει και το στόµα του. Σκεφτείτε πόσες φορές έχετε «σπρώξει» ποσότητες φαγητού στο στόµα του παιδιού σας και το έχετε αναγκάσει να φάει παραπάνω από όσο θέλει.
- ∆ώστε επιλογές στον κάθε χαιρετισµό (αγκαλιά, φιλί, χειραψία, νεύµα µε το κεφάλι) και αφήστε το παιδί να επιλέξει ελεύθερα µε ποιον τρόπο θα ήθελε να προχωρήσει. Τα παιδιά δε θέλουν πάντα αγκαλιά κι αυτό είναι εντάξει. ∆ε σηµαίνει πως µας αγαπάνε λιγότερο. ∆είτε εδώ έναν εύστοχο τρόπο χαιρετισµού. Μπορείτε να φτιάξετε κάτι αντίστοιχο στο σπίτι και να προσθέσετε κι άλλους τρόπους (π.χ. νεύµα από µακριά, τραγούδι, φιλί, χειραψία κλπ.).
- Είναι απαραίτητο να αποφασίζουν πάντα τα παιδιά για το είδος του αγγίγµατος που δέχονται και οδηγός να είναι το πώς τα κάνει αυτό να νιώθουν. Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικοι, γνωρίζουν αν ένα άγγιγµα τους είναι ανεκτό και επιθυµητό ή άβολο και παρεµβατικό. Είναι σηµαντικό να εμπιστευθείτε το παιδί σε αυτό, καθώς το άγγιγµα, ακόµα κι από ανθρώπους που αγαπάµε, µπορεί να είναι δυσάρεστο ή και ενοχλητικό. Βοηθήστε το παιδί στο να αναγνωρίζει τα ακατάλληλα αγγίγµατα από όπου κι αν προέρχονται.
- Εξηγείστε πως, αν κάποιο άτοµο κάνει ή θέλει να κάνει κάτι µε το σώµα του παιδιού και εκείνο δε θέλει, µπορεί να πει «όχι» και να το µοιραστεί µε το δίκτυο ασφάλειάς του. Μάθετε στο παιδί πως είναι απολύτως αποδεκτό να λέει «όχι», ακόμη και σε άτομα που συµπαθεί και αγαπά. Ναι, αυτό µπορεί να περιλαµβάνει και εσάς.
- ∆εν κρατάµε µυστικά, κρατάµε µυστικές µόνο ευχάριστες εκπλήξεις.
- Ακούστε το παιδί και συζητήστε µαζί του πώς αισθάνεται σε διάφορες στιγµές της ηµέρας. Πολύ συχνά οι ενήλικοι προσπαθούµε να αποθαρρύνουµε τα παιδιά από την εκδήλωση θλίψης, θυµού ή δυσφορίας. Όµως, το να µάθουν να αναγνωρίζουν αυτά τα συναισθήµατα µπορεί να τα βοηθήσει να υπερασπιστούν τον εαυτό τους όταν πληγώνονται. Επίσης, αναπτύσσουν ενσυναίσθηση και αναγνωρίζουν παρόµοια συναισθήµατα σε άλλα άτοµα, σε περιπτώσεις που οι πράξεις τους κάνουν τους άλλους να νιώσουν άβολα. Αν ένα παιδί είναι λυπηµένο, είναι πολύ πιθανό να του πούµε: «Μην κλαις, δεν είναι τόσο χάλια» ή «∆εν κλαίµε για τέτοια πράγµατα, µόνο για τα σηµαντικά». Ακόµη, µπορεί να προσπαθήσουµε να του αποσπάσουµε την προσοχή πολύ γρήγορα, ώστε να µην εστιάσει στην εµπειρία της θλίψης. Ωστόσο, η έκφραση θλίψης ή θυµού είναι σηµαντική για την ανάπτυξη ενός παιδιού. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα συναισθήµατα.
- Εξασκήστε ως οικογένεια τη συναίνεση καθηµερινά δίνοντας ευκαιρίες στο παιδί και σε εσάς να πείτε «ναι» και «όχι» µέσα στην ηµέρα, όπως: «Θέλεις να σου χτενίσω τα µαλλιά;» ή «Μπορώ να σε πάρω µια αγκαλιά;» ή «Χρειάζεσαι βοήθεια µε τα µαθήµατά σου;» ή «Θέλεις να πάµε παρέα µια βόλτα;» και «Θα ήθελες να µου µιλήσεις για την ημέρα σου;».
- Εμπιστευθείτε και ακούστε το παιδί σας! Εκείνο γνωρίζει τι ανάγκες έχει και τι χρειάζεται. Μην ξεχνάτε ότι εσείς είστε βοηθός στην ανάπτυξή του.
Πηγή
- https://genderhood.org/